Prawa pacjenta są zbiorem praw, zawartych między innymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, czy też ustawie o zakładach opieki zdrowotnej.

Przestrzeganie tych praw jest obowiązkiem wszystkich uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Od organów władzy publicznej począwszy, poprzez osoby wykonujące zawód medyczny, do wszystkich innych, którzy z racji wykonywanego zawodu mają kontakt z pacjentem.

Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych

• Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej.
• Pacjent ma prawo do korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych listy oczekujących – w sytuacji ograniczonej dostępności do świadczeń zdrowotnych.
• Pacjent ma prawo żądać drugiej opinii.

W razie wątpliwości pacjent ma prawo żądać, by lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie. Żądanie oraz ewentualną odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej.

Pacjent ma prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia.

Prawo wyboru

Każdy pacjent korzystający ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ma prawo wyboru:

• w ramach podstawowej opieki zdrowotnej – lekarza, pielęgniarki i położnej;
• w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej – lekarza specjalisty spośród wszystkich lekarzy przyjmujących w poradniach specjalistycznych, które mają umowę z NFZ. Wybór placówki medycznej realizującej świadczenia w ramach kontraktu z NFZ jest dowolny;
• w ramach leczenia stomatologicznego – lekarza dentysty spośród wszystkich lekarzy przyjmujących w poradniach, które mają umowę z NFZ;
• w ramach leczenia szpitalnego – dowolnego szpitala, posiadającego umowę z NFZ, na terenie całej Polski.

Prawo do informacji

• Pacjent ma prawo do informacji o swoich prawach, dlatego każda placówka udzielająca świadczeń opieki zdrowotnej jest zobowiązana umieścić stosowną informację na temat praw pacjenta.
• Pacjent ma prawo do informacji o rodzaju i zakresie świadczeń udzielanych u danego świadczeniodawcy oraz o osobach udzielających tych świadczeń.
• Pacjent ma prawo do informacji zrozumiałej i przystępnej dla niego. Ma prawo prosić o wyjaśnienia tak długo, aż przekazana informacja będzie przez niego w pełni zrozumiała.
• Pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Ma także prawo zdecydować, komu i jakie informacje o tym mogą być przekazywane.
• Pacjent ma prawo do rezygnacji z otrzymywania informacji. Powinien jednak dokładnie wskazać, z których informacji rezygnuje, np. o swojej sytuacji zdrowotnej.

Pacjent do ukończenia 16. roku życia ma prawo do uzyskania od lekarza informacji w formie i w zakresie niezbędnym do prawidłowego udzielenia świadczenia.

W przypadku utraty świadomości przez pacjenta obowiązują wcześniejsze ustalenia poczynione z pacjentem.

Prawo do wyrażenia zgody

• Pacjent, także małoletni, który ukończył 16 lat, ma prawo do wyrażenia świadomej zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego.
  Jeżeli pacjent:
  – nie ukończył 18 lat,
  – jest całkowicie ubezwłasnowolniony,
  – niezdolny do świadomego wyrażenia zgody,
  prawo do wyrażenia zgody ma przedstawiciel ustawowy, a w przypadku jego braku – opiekun faktyczny.
• Pacjent ma prawo odmówić lub zażądać zaprzestania udzielania świadczenia.

Pacjent:
– który ukończył 16 lat,
– ubezwłasnowolniony,
– chory psychicznie lub upośledzony umysłowo, lecz dysponujący dostatecznym rozeznaniem,
ma prawo do wyrażenia sprzeciwu co do udzielenia świadczenia zdrowotnego, pomimo zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego. W takim przypadku wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego.

W przypadku zabiegu operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki
stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta, zgodę wyraża się w formie pisemnej.

Zgoda lub odmowa powinna zostać poprzedzona przedstawieniem pacjentowi wyczerpującej informacji na temat planowanego, bądź już udzielanego świadczenia.

Prawo pacjenta do tajemnicy z nim związanych

Pacjent ma prawo do poufności – zachowania w tajemnicy wszelkich informacji z nim związanych, a w szczególności o jego stanie zdrowia, rozpoznaniu i rokowaniu, badaniach i ich wynikach. Bez zgody pacjenta (lub zgody osoby sprawującej opiekę prawną nad pacjentem) nie wolno informować nikogo o jego stanie zdrowia. Pacjent ma prawo wskazać, komu informacje objęte tajemnicą będą przekazywane. Prawo to obowiązuje także po śmierci pacjenta.

Prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta

• Pacjent ma prawo do poszanowania intymności i godności – osoba udzielająca świadczeń ma obowiązek postępować w sposób zapewniający poszanowanie tego prawa.
• Pacjent ma prawo do godnego umierania.
• Pacjent ma prawo do obecności bliskiej osoby przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
  Ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta lub w przypadku prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego osoba udzielająca świadczeń zdrowotnych może odmówić obecności osoby bliskiej pacjentowi. Odmowa musi zostać odnotowana w dokumentacji medycznej.

Obecność innych osób przy udzielaniu świadczenia, np. studentów medycyny, wymaga zgody pacjenta. Jeżeli pacjent jest małoletni, całkowicie ubezwłasnowolniony lub niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, wymagana jest zgoda jego opiekuna oraz lekarza udzielającego świadczenia zdrowotnego.

Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej

Dokumentację medyczną udostępniamy:
• do wglądu w siedzibie Gabinet Stomatologiczny Bożena Grunwald-Węgorek;
• poprzez sporządzenie jej wyciągu, odpisu, kopii lub wydruku;
• przez wydanie oryginału za potwierdzeniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu, na żądanie organów władzy publicznej albo sądów powszechnych, a także w przypadku, gdy zwłoka w wydaniu dokumentacji mogłaby spowodować zagrożenie życia lub zdrowia pacjenta;
• za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej;
• na informatycznym nośniku danych;
• zdjęcia rentgenowskie wykonane na kliszy udostępniamy za potwierdzeniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu;
• dokumentacja medyczna prowadzona w postaci papierowej może być udostępniona przez sporządzenie kopii w formie odwzorowania cyfrowego (skanu) i przekazanie jej na adres mailowy na żądanie pacjenta, o ile adres ten został wpisany jako kontaktowy w dokumentacji medycznej pacjenta.

2/. Pacjent zgłasza pisemnie wniosek o udostępnienie dokumentacji, określają również, w jakiej formie ma to nastąpić.

3/. Udostępniamy dokumentację do wglądu pacjenta:
• w siedzibie jednostki w godzinach od 9.00 do 18.00
• w terminie nie później niż 14 dni roboczych od złożenia wniosku o udostępnienie dokumentacji medycznej.

4/. Udostępniamy dokumentację medyczną pacjenta w terminie nie późniejszym niż 14 dni od złożenia wniosku o udostępnienie dokumentacji medycznej i
• jest ona do odebrania osobistego lub przez umocowaną do tego osobę przez pacjenta w siedzibie jednostki;
• za pisemną zgodą pacjenta jest przesyłana listem poleconym na adres wskazany przez pacjenta;
• za pisemną zgodą pacjenta jest przesyłana mailem na adres wskazany przez pacjenta;
• na informatycznym nośniku danych. W przypadku nośnika będącego własnością pacjenta (np. pendrive), udostępnienie nastąpi po uprzednim sprawdzeniu nośnika przez program antywirusowy.

Prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza

• Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy mogą wnieść sprzeciw wobec opinii albo orzeczenia lekarza, jeżeli mają one wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta. Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta, w terminie 30 dni od dnia wydania opinii albo orzeczenia przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta.

Przestrzeganie i poszanowanie praw pacjenta jest jednym z podstawowych obowiązków świadczeniodawcy.

Skargi pacjentów

Jeżeli pacjent lub osoba go reprezentująca uzna, że prawa pacjenta zostały naruszone, może:

• zwrócić się z interwencją do bezpośredniego przełożonego osoby udzielającej świadczenia, a następnie do kierownictwa placówki;
• złożyć skargę do Rzecznika Praw Pacjenta;
• zwrócić się do Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, który działa przy Okręgowej i Naczelnej Izbie Lekarskiej,– jeżeli naruszenie prawa dotyczyło czynności medycznej;
• skierować sprawę do sądu – jeżeli w wyniku działania lub zaniechania zakładu opieki zdrowotnej naruszono dobro osobiste pacjenta lub wyrządzono mu szkodę materialną;
• złożyć skargę do świadczeniodawcy;
• złożyć skargę do NFZ. Skarga pisemna, która nie zawiera imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresu osoby, która ją wniosła, nie zostanie rozpatrzona.

Ogólnopolska bezpłatna infolinia Rzecznika Praw Pacjenta:

800 – 190 – 590
(z tel. stacjonarnych i komórkowych)
czynna pn. – pt. w godz. 9.00 – 21.00

Biuro Rzecznika Praw Pacjenta
ul. Młynarska 46
01-171 Warszawa
Sekretariat:
tel.: (22) 532 – 82 – 50
fax.: (22) 532 – 82 – 30
sekretariat@bpp.gov.pl

Skargi mogą być składane ustnie lub pisemnie. Pacjent ma prawo żądać pisemnego potwierdzenia przyjęcia skargi. Nie rozpatruje się jako skarg pism dotyczących spraw, które zostały rozstrzygnięte prawomocnym wyrokiem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną.

Tryb składania skarg i wniosków pacjentów:

*Skargi i wnioski mogą być wnoszone w dowolnej formie tj. ustnie (osobiście lub telefonicznie), pisemnie (w tym za pośrednictwem poczty elektronicznej).
*Skargi ustne przyjmowane są przez Kierownika Przychodni.
*Skargi pisemne składane są w formie pisma przesłanego na adres siedziby Przychodni lub złożonego w Rejestracji, a także za pośrednictwem poczty elektronicznej.
*Skargi i wnioski składane są:
– pisemnie – na adres Gabinetu Stomatologicznego Bożena Grunwald-Węgorek ul Michała Andriollego 34/1 , 05-400 Otwock, pocztą elektroniczną na adres email: gabinet@agwstomatologia.pl
– ustnie: osobiście lub telefonicznie – u Kierownika Przychodni, tel. 22 788 83 40

*Skargi pisemne niezawierające imienia i nazwiska (nazwy) oraz adresu skarżącego pozostawia się bez rozpatrzenia.
*Skargi i wnioski mogą być składane w imieniu własnym skarżącego lub innej upoważnionej przez skarżącego osoby.
*Skargi i wnioski nie należące do kompetencji Kierownika Przychodni przekazywane są – nie później niż w ciągu 7 dni, do właściwego organu, z powiadomieniem o tym fakcie wnoszącego skargę.
*Jeżeli z treści skargi lub wniosku nie można ustalić jej przedmiotu, wzywa się wnoszącego skargę lub wniosek do złożenia w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania, wyjaśnienia lub uzupełnienia z pouczeniem, że nie usunięcie tych braków spowoduje pozostawienie skargi lub wniosku bez rozpatrzenia.
*Skargi i wnioski składane ustnie lub telefonicznie załatwiane są w miarę możliwości na bieżąco.

Odstąpienie od leczenia:

W szczególnie uzasadnionych wypadkach lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia pacjenta. Zwłoka w udzieleniu pomocy nie może jednak spowodować niebezpieczeństwa utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia pacjenta. Jeżeli jednak lekarz podejmie taką decyzję, ma obowiązek:

• uprzedzić o tym fakcie pacjenta (jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego) z odpowiednim wyprzedzeniem;
• wskazać pacjentowi lekarza lub zakład opieki zdrowotnej, w którym pacjent ma realne możliwości uzyskania świadczenia;
• uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej.